گیربکس به ­عنوان یکی از بخش­های مهم خودرو محسوب می­شود که وظیفه اصلی آن انتقال نیروی محرکه موتور به چرخ­ها بوده و دارای 2 نوع دنده­ای و اتوماتیک است.

این بخش در مواردی از قبیل نشت روغن، خرابی قطعات، تقه­زدن و بروز صداهای ناهنجار دچار مشکل می­شود که در صورت عدم توجه می­تواند خسارت­های زیادی را به ­همراه داشته باشد.

آشنایی با انواع گیربکس خودرو و برخی از نشانه ­های خرابی آن

گیربکس یا جعبه­دنده یکی از بخش­های مهم ماشین محسوب می­شود که وظیفه آن انتقال نیروی تولیدشده توسط موتور به چرخ­های خودرو است.

به­طور کلی تمام قطعات خودرو به یکدیگر وابسته هستند و در صورت بروز هر مشکلی برای یکی از قطعات، امکان دارد که انجام عملکرد صحیح ماشین با اختلال مواجه شود.

پس در صورتی که این قطعه دچار اختلال شود امکان انتقال گشتاور موتور به چرخ­ها و حرکت ماشین نیز مختل خواهد شد که در این صورت نیازمند تعمیرات تخصصی است.

در اختیار داشتن اطلاعات فنی اتومبیل و آگاهی نسبت به مشکلات مربوط به هر قطعه، امکان استفاده و نگهداری از آن را برای شما آسان­تر می­کند، پس برای به ­دست آوردن این اطلاعات در ادامه همراه ما باشید.

انواع گیربکس

در یک دسته­بندی کلی، انواع جعبه­ دنده را در 2 گروه دستی و اتوماتیک قرار می­دهند که از نظر نحوه عملکرد تفاوت­هایی با هم دارند.

نمونه ­های دستی یا دنده ­ای از گذشته تا کنون مورد استفاده قرار می­گرفت، در حالی که جعبه دنده اتوماتیک با پیشرفت تکنولوژی و ساخت خودروهای مدرن و امروزی وارد عرصه تولیدات این محصول شد.

نحوه عملکرد گیربکس دستی به این صورت است که راننده برای تعویض دنده باید پای خود را روی کلاچ ماشین فشار دهد سپس دنده مورد نظر خود را انتخاب کند.

این نوع از جعبه ­دنده دارای انواع مختلفی است که شامل شبکه ثابت یا Sliding Mesh ، (Constant Mesh) و Synchromesh می­شود و از نظر ساختار تفاوت­ هایی با هم دارند.

در نمونه­ های اتوماتیک تمام فرآیند به ­صورت خودکار انجام می­شود و نیازی به اهرم تعویض و کلاچ ندارد، در واقع ساختار این مدل به ­گونه­ای است که کلاچ و جعبه دنده یک واحد ترکیبی هستند.

مشکلات گیربکس دنده ای

معمولا خراب شدن جعبه ­دنده علائم و نشانه ­هایی دارد که باید در صورت مشاهده به ­طور کامل به آنها رسیدگی کنید در غیر این صورت ممکن است منجر به بروز آسیب­های جدی ­تری شود.

مشکلات عمده­ای که برای نمونه­ های دنده ­ای به ­وجود می­آید ممکن است به ­صورت صداهای ناهنجار یا تغییرات عملکردی همراه باشد که در این مواقع باید خودرو را به تعمیرگاه ببرید.

مشکلات گیربکس اتوماتیک

نمونه ­های اتوماتیک دارای سیستم پیچیده­ای هستند که در صورت عدم توجه به مشکلات آن ممکن است هزینه­ های بسیار زیادی را به شما تحمیل کند.

بروز اختلال در هنگام تعویض دنده، حرارت بیش از حد در قسمت جعبه ­دنده، خرابی قطعات و برخی دیگر از موارد می­تواند به ­عنوان مشکلات رایج در این بخش در نظر گرفته شود.

البته باید این را هم در نظر بگیرید که به­ صورت کلی انواع مختلف این قطعه شامل گیربکس اتوماتیک و دنده ای (دستی)، می­تواند دچار مشکلات مختلفی شود که برخی از آنها را در ادامه بررسی می­کنیم.

روغن ریزی گیربکس

یکی از رایج­ترین مشکلاتی که برای این قطعه از خودرو بروز می­کند، نشت روغن است که مطمئنا نشان دهنده بروز یک ایراد اساسی در ماشین شما خواهد بود.

روغن مورد استفاده برای جعبه ­دنده به ­عنوان یک سیال هیدرولیکی عمل می­کند که موجب عملکرد صحیح بخش­های متحرک می­شود، در صورت نشتی و کاهش سطح آن، احتمال بروز آسیب در چرخ­دنده­ ها بالاتر می رود.

علت روغن ریزی گیربکس چیست؟

به طور معمول علت بروز این مشکل می­تواند مربوط به عوامل مختلفی باشد که تعدادی از آنها شامل موارد زیر است:

• نصب نادرست محفظه جعبه­ دنده
• آب­بندی غیر اصولی
• آسیب­دیدگی چرخ­دنده
• خرابی کاسه ­نمد
• بروز آسیب در واشرها

گرفتن روغن ریزی گیربکس چگونه انجام می­شود؟

برای آنکه بتوانید مانع از روغن­ریزی جعبه ­دنده شوید و از بروز آسیب­های جدی جلوگیری کنید بهتر است برخی از اقدامات مورد نیاز را جدی بگیرید.

در ابتدا باید همیشه بدنه جهبه­ دنده را بررسی کنید و مطمئن شوید که از نظر عایق­بندی هیچ­گونه مشکلی ندارد، یکی دیگر از اقدامات لازم  برای این منظور میزان روغن مصرفی است که باید به اندازه کافی باشد.

از طرف دیگر نیز باید تمامی اتصالات و قطعاتی که در جلوگیری از بروز نشتی دخالت دارند را به ­طور کامل بررسی کنید تا از سالم ­بودن آنها مطمئن شوید.

بروز صداهای ناهنجار در خودرو و نحوه تشخیص صدای گیربکس

گاهی در زمان رانندگی صداهایی به گوش شما می­رسد و هر کدام از آنها می­تواند به ­عنوان زنگ خطری باشد که شما را از بروز آسیب در قطعات مختلف خودرو آگاه می­کند.

یکی از این موارد مربوط به جعبه­ دنده است که معمولا به ­صورت وزوز یا دنگ­دنگ شنیده می­شود و به هیچ وجه نباید آن را نادیده بگیرید زیرا چنین مشکلی ممکن است به دیگر اجزای ماشین نیز صدمه وارد کند.

یکی از موارد موثر در این رابطه، پایین­ بودن سطح روغن در جعبه ­دنده و عدم توجه به آن است که سبب آسیب­دیدگی یاتاق یا چرخ­دنده ­ها می­شود و همراه با صدا بروز می­کند.

تقه زدن گیربکس

معمولا تعویض دنده در وضعیتی که گیربکس هیچ­گونه مشکلی نداشته باشد به­ نرمی قابل انجام است ولی در صورتی که گاهی هنگام رانندگی متوجه تقه زدن در این قطعه شوید می­تواند نشانه یک آسیب باشد.

شناسایی علت تقه زدن گیربکس

جعبه­دنده در موارد مختلفی این حالت را از خود نشان می­دهد و می­تواند علت­های متفاوتی داشته باشد که برخی از آنها به شرح زیر است.

• خرابی شیر رادیاتور: افزایش حرارت یکی از مواردی است که تاثیر منفی روی عملکرد جعبه­ دنده دارد و در صورتی که رادیاتور دچار آسیب شود، اصطحکاک میان قطعات و گرمای تولیدشده ممکن است در فرسودگی قطعات تاثیر بگذارد.
• رانندگی نادرست: ساده ­ترین دلیلی که می­تواند باعث تقه زدن شود مربوط به رانندگی غیر اصولی است، به این صورت که هنگام تعویض دنده یا افزایش سرعت به­ درستی این کار انجام نشود.
• آلوده ­شدن روغن: نقش روان­کنندگی که این ماده در عملکرد صحیح جعبه­ دنده دارد ضامن سلامت قطعات مختلف آن است و در صورت تغییر کیفیت، صفحات و باندها به­ درستی درگیر نشده و باعث تقه­ زدن می­شود.

فیلتر گیربکس یکی از بخش­های مهم در بالابردن کیفیت روغن و جلوگیری از بروز آلودگی آن محسوب می­شود که بهتر است با توجه به مدل ماشین و نو ع گیربکس خود، از انواع مرغوب فیلتر های گیربکس که شرکت سازنده خودرو توصیه میکند، استفاده کنید. برخی این محصولات و برند ها را میتوانید در فروشگاه های طهران کمپانی مشاهده کنید .

کارایی فیلتر گیربکس

یکی از بخش­ هایی که در جعبه­ دنده دیده می­شود فیلتر بوده که وظیفه اصلی آن جداسازی ذرات ریز از روغن است و جزئی از قطعات مصرفی خودرو محسوب می­شود که در مواقع مورد نیاز باید آن را تعویض کنید.

زمان تعویض فیلتر گیربکس

در هنگام تعویض روغن بهتر است فیلتر را نیز مورد بررسی قرار دهید و در صورت نیاز آن را عوض کنید، به طور معمول بر حسب میزان کارکرد خودرو، زمان تعویض فیلتر نیز متغیر خواهد بود.

مواردی که به آنها اشاره شد معمولا به­ عنوان مشکلات اصلی در تغییر عملکرد جعبه­ دنده به شمار می­رود که باید در صورت نیاز نسبت به عیب ­یابی و تعمیر آن اقدامات لازم را انجام دهید.

نحوه عیب یابی گیربکس اتوماتیک

زمانی که به ­دنبال عیب­ یابی جعبه ­دنده اتوماتیک هستید، تست جاده ­ای بهترین روش برای این کار است، در واقع مواردی که شما  در هنگام رانندگی با آن مواجه می­شوید در پی ­بردن به مشکلات این قطعه تاثیر زیادی دارد. عدم تناسب شتاب و سرعت در دنده مورد استفاده ، صداهایی که حین تعویض دنده می شنوید و نیز هشدار های مربوط به سیستم موتور ماشین در گسیربکس های اتومات یا CVT ، همگی باید از نظر راننده مهم و قابل رسیدگی باشد.

تعمیر گیربکس چگونه انجام می­شود؟

معمولا تعمیرکاران با پی­ بردن به عیوب مختلف در خودرو، هنگامی که متوجه ایجاد اشکال در جعبه ­دنده شوند نسبت به بازکردن قطعات آن اقدام می­کنند و تست­های لازم را انجام می­دهند.

نکته­ای که در این مورد باید در نظر داشته باشید این است که برای انجام تعمیرات باید به یک فرد مجرب و متخصص مراجعه کنید. در مورد گیربکس های اتومات، در برخی مراکز، دستگاه های مدرن و هوشمند جدیدی وجود دارد تا با استفاده از آن ها بتوانید عیب یابی دقیق تری روی قطعه انجام دهید.

هزینه تعمیر گیربکس

تعیین میزان هزینه لازم برای تعمیر این قطعه به عوامل مختلفی بستگی دارد که البته در مواقعی ممکن است شما نیازمند خرید گیربکس باشید، برخی از این عوامل عبارت­اند از:

• مدل ماشین
• بخشی که دچار آسیب شده است
• نوع گیربکس
• دستمزد تعمیرکار

منابع:

https://engineeringlearn.com